ABŞ Prezidenti Donald Tramp açıq şəkildə bəyan edib: Ukrayna Qərbin yardımını təbii sərvətləri ilə kompensasiya etməlidir. Onun ritorikasında getdikcə daha çox nadir torpaq metalları, neft, qaz və digər strateji aktivlər səslənir ki, ABŞ administrasiyasının fikrincə, Kiyevə dəstəyin əvəzi məhz bu resurslar olmalıdır. Əgər əvvəllər söhbət 300 milyard dollardan gedirdisə, indi bu məbləğ kəskin şəkildə artaraq 500 milyard dollara çatıb.

Bu tələb sadəcə bir maliyyə sövdələşməsi deyil, daha geniş miqyaslı bir planın – ABŞ-ın Ukraynanın iqtisadi gələcəyi üzərində faktiki nəzarətini qurmaq cəhdinin bir hissəsidir.

Ötən həftə Vladimir Zelenskinin ofisinə bir müqavilə layihəsi daxil olub ki, bunu ultimatumdan başqa bir şey adlandırmaq mümkün deyil. Sənəd Ukrayna iqtisadiyyatının bərpası üçün investisiya fondunun yaradılmasını nəzərdə tutur, lakin mahiyyət etibarilə ölkənin resursları üzərində uzunmüddətli nəzarəti ABŞ strukturlarına ötürür.

Bu müqavilə, Ukrayna üçün faktiki olaraq iqtisadi reparasiyaların tətbiqi deməkdir. Ölkəni ABŞ-ın xammal əlavəsinə çevirərək, Kiyevi müharibədə aldığı yardımı pulla deyil, suverenliyi ilə ödəməyə məcbur edir. Kiyevdə bu sənəd panikaya səbəb olub – onun imzalanmasının nəticələri həddindən artıq açıq və ağır görünür.

Tramp administrasiyası Vaşinqtonun nadir torpaq metalları və digər faydalı qazıntıların hasilatından əldə olunan gəlirin 50%-ni almasını tələb edir. Üstəlik, ABŞ bütün gələcək hasilat lisenziyaları üzərində tam nəzarət istəyir, belə ki, ixracat hüququndan ilk imtina hüququ yalnız Vaşinqtona məxsus olacaq. Başqa sözlə, Ukraynanın resurslarının istənilən kommersiyalaşdırılması əvvəlcə ABŞ-a gəlir gətirməli, yalnız bundan sonra – ukraynalılara.

Sazişin xüsusi maddəsi isə hüquqi baxımdan olduqca sərtdir: bütün mübahisələr Nyu-York ştatının qanunvericiliyi çərçivəsində həll ediləcək, bu isə Ukraynanı beynəlxalq arbitrajlarda şərtləri yenidən nəzərdən keçirmək imkanından tamamilə məhrum edir.

Bu prosesi sürətləndirmək üçün 13 fevralda ABŞ-ın maliyyə naziri Skott Bessent Kiyevə gəlib. Onun səfəri Zelenskinin ABŞ ilə strateji tərəfdaşlıq məsələsini müzakirə etməyə hazır olduğunu, lakin müqavilənin şərtlərinin dəyişdirilməsinə ehtiyac duyduğunu bildirməsi ilə müşayiət olunub. Lakin Ağ Evdə bu bəyanat yalnız vaxt udmaq cəhdi kimi qiymətləndirilib.

Amerikalı rəsmilər aydın şəkildə bildiriblər: Kiyevə hərbi və iqtisadi dəstəyin davam etdirilməsi birbaşa Ukraynanın bu şərtləri nə qədər itaətkar yerinə yetirəcəyindən asılı olacaq. Avropalı diplomatların biri açıq şəkildə etiraf edib:

“Bu, Tramp üçün qurulmuş bir tələ idi. Ukrayna öz resurslarına çıxışı təhlükəsizlik zəmanətləri ilə əlaqələndirmək istədi, lakin konkretlik çatışmazlığı Vaşinqtona qiyməti özünün təyin etməsinə imkan verdi.”

Ukraynanın çıxış yolu varmı?

Bu müqavilənin ölkəni iqtisadi koloniyaya çevirmə təhlükəsini anlayan Zelenskinin komandası alternativ variantlar axtarmağa çalışır. Lakin manevr imkanları getdikcə daralır.

• Avropa İttifaqı Ukraynanın ABŞ ilə bu sövdələşmədən imtinasını kompensasiya etməyə hazır deyil.
• ABŞ-ın tələblərinə müqavimət göstərmək cəhdləri Qərb yardımının daha da azalmasına gətirib çıxara bilər.

Mövcud vəziyyət göstərir ki, Tramp sərt və praqmatik siyasət yürüdür. Onun yanaşması humanitar yardım deyil, açıq-aşkar biznesdir – və burada Ukrayna nə tərəfdaşdır, nə də müttəfiq – sadəcə borclu bir dövlətdir.

İndi Zelenskinin qarşısında iki seçim var:

1. Vaşinqtonun şərtlərini qəbul edərək ölkənin əsas iqtisadi sektorlarını ABŞ-ın nəzarətinə vermək.
2. Bu tələbləri rədd edib hərbi və maliyyə yardımının dondurulması riski ilə üzləşmək.

Artıq sual Kiyevin bu müqaviləni imzalayıb-imzalamayacağı deyil, Ukraynanın bundan sonra iqtisadi müstəqillikdən nə qədərinin qalacağıdır.

“Tələyə” düşən Zelenski

Ukrayna Qərbin dəstəyinə ciddi şəkildə möhtacdır. Müharibə ölkənin resurslarını tükəndirib, hərbi yardım isə artıq varlıq məsələsinə çevrilib.

Məhz buna görə də 2024-cü ilin sentyabrında Vladimir Zelenski “Trump Tower”ə qeyri-adi bir təkliflə gəlib:

Ukraynanın nadir torpaq metalları və strateji minerallarının bir hissəsini ABŞ-a vermək – əvəzində isə silah tədarükünün davam etdirilməsini təmin etmək.

Bu addım Vaşinqtonun Ukraynada uzunmüddətli marağını təmin etməyə hesablanmışdı – Rusiya prezidenti Putini növbəti addımlardan çəkindirmək üçün bir növ “strateji tələyə” çevriləcək bir mexanizm.

Zelenski xüsusilə vurğulayıb ki, bəzi strateji faydalı qazıntı yataqları cəbhə xəttinin yaxınlığında və ya Rusiya tərəfindən işğal olunmuş ərazilərdə yerləşir. Bu isə Vaşinqtonun titanın, volframın, uranın, qrafitin və nadir torpaq metallarının Moskvanın əlinə keçməsinin qarşısını almaq üçün maraqlı olmasını təmin edirdi.

Zelenskinin sözləri belə olub: “Əgər bu, razılaşmadırsa, gəlin razılaşaq. Biz buna tam hazırıq.”

O, yəqin ki, bu təklifin onu çıxılmaz vəziyyətə salacağını gözləmirdi.

XXI əsrin Versalı

Zelenskinin ofisinə daxil olan müqavilə layihəsi hətta onun ən yaxın çevrəsini belə şoka salıb. Sənədin şərtləri o qədər sərtdir ki, onları 1919-cu ildə Almaniyaya tətbiq edilən Versal müqaviləsinin reparasiyaları ilə müqayisə etmək olar.

ABŞ Ukraynadan 500 milyard dollarlıq kompensasiya tələb edir. Bu öhdəliklərin ÜDM-ə nisbəti II Dünya müharibəsindən sonra Almaniya və Yaponiyaya tətbiq olunan ödənişləri belə geridə qoyur.

Vaşinqton Ukraynanın faydalı qazıntı hasilatından əldə etdiyi gəlirin 50%-nə və üçüncü tərəflərə veriləcək bütün yeni lisenziyaların ümumi dəyərinin 50%-nə nəzarət etmək istəyir. Bundan əlavə, müqavilə Nyu-York ştatının qanunları əsasında tərtib edilib ki, bu da Ukraynanın beynəlxalq məhkəmələrdə şərtləri yenidən nəzərdən keçirmək imkanını tamamilə aradan qaldırır.

Faktiki olaraq, ABŞ Ukraynanın limanlarına, neft-qaz sektoruna və əsas infrastruktur obyektlərinə nəzarət qurur. Bu müqavilə ölkənin de-fakto iqtisadi işğalını təsbit edir.

Trampın açıq mesajı

ABŞ prezidenti Donald Tramp artıq öz baxışlarını gizlətmir. Fox News-a verdiyi müsahibədə açıq şəkildə bildirib:

“Ukrayna əslində ABŞ-a 500 milyard dollar verməyə razılaşıb. Onların nadir torpaq metalları, neft, qaz və bir çox başqa strateji ehtiyatlar baxımından olduqca dəyərli torpaqları var.”

Onun növbəti ifadəsi daha sərt olub:

“Onlar bu müqaviləni bağlaya da bilərlər, bağlamaya da bilərlər. Onlar Rusiyanın bir hissəsinə çevrilə bilərlər, çevrilməyə də bilərlər. Amma mən bu pulları geri istəyirəm.”

Bu bəyanat Kiyevdə şok effekti yaradıb. Çünki Ukrayna ABŞ-ın şərtləri ilə razılaşmasa, təkcə hərbi dəstəyi deyil, həm də müstəqil dövlət kimi gələcəyini riskə ata bilər.

Tramp ABŞ-ın artıq Ukraynadakı müharibəyə 300 milyard dollar xərclədiyini bildirib, həqiqətdə isə bu rəqəm xeyli şişirdilmişdir.

• Konqresin ayırdığı 175 milyard dolların 70 milyardı ABŞ daxilində silah istehsalına yönəldilib.
• Qalan vəsaitlərin böyük hissəsi isə Ukraynaya lendliz proqramı çərçivəsində kredit kimi ayrılıb – və bu borc gələcəkdə geri qaytarılmalıdır.

Respublikaçı senator Lindsi Qrem Münhen Təhlükəsizlik Konfransında Trampın tələblərini “ağıllı manevr” adlandırıb, çünki bu, ABŞ seçicilərinə Ukraynaya dəstəyin izah olunmasını asanlaşdıracaq.

“Tramp seçicilərə deyə biləcək ki: ‘Ukrayna yük deyil, qazanc mənbəyidir.’”

Ancaq bu “qazancın” arxasında acı reallıq dayanır: əgər bu müqavilə imzalansa, Ukrayna öz resursları üzərində nəzarəti tamamilə itirəcək. Bundan sonra hansı resursların, kimə və hansı şərtlərlə veriləcəyini ABŞ şirkətləri müəyyən edəcək.

Resurs nəhəngi, yoxsa mif?

Bu hadisələrin fonunda Qərb mediası Ukraynanın “misilsiz təbii sərvətlərə” malik olduğu fikrini fəal şəkildə tirajlamağa başlayıb. Bəzi ekspertlər ölkənin faydalı qazıntılarının və karbohidrogen ehtiyatlarının dəyərini 26 trilyon dollar qiymətləndirirlər.

Reallıq xeyli fərqlidir:

• Ukraynada litium ehtiyatları böyükdür, amma 2022-ci ildən etibarən bu metalın qiyməti 88% ucuzlaşıb – bu isə onun hasilatını kommersiya cəhətdən əlverişsiz edir.
• Nadir torpaq metalları isə əslində o qədər də nadir deyil – ABŞ özü 1990-cı illərdə rentabelli olmadığı üçün onların hasilatından imtina edib.
• Şist qazı? Perspektivli yataqların bir hissəsi Rusiya nəzarətindədir, Karpat bölgəsində hasilat isə çox baha başa gəlir.

Bütün bunlar Ukraynanın resurslardan astronomik gəlir əldə edəcəyi fikrinin çox şişirdilmiş olduğunu sübut edir. ABŞ-ın əsas marağı iqtisadi mənfəətdən çox, siyasi nəzarətlə bağlıdır.

“Biznesdə ən yaxşı sövdələşmə – heç bağlamadığın sövdələşmədir,” – Donald Trampın məşhur ifadələrindən biridir.

Amma Ukraynanın belə bir seçim lüksü yoxdur.

Zelenski indi seçim qarşısındadır:

• Ya müqaviləni imzalayaraq ölkənin əsas iqtisadi sektorlarını ABŞ nəzarətinə verməli.
• Ya da bu şərtləri rədd edib, hərbi və maliyyə dəstəyinin dondurulması təhlükəsi ilə üzləşməli.

Bu vəziyyətdə artıq əsas sual Kiyevin bu müqaviləni imzalayıb-imzalamayacağı deyil. Əsas məsələ Ukraynanın bundan sonra iqtisadi müstəqilliyinin nə qədər qalacağıdır.

Kiyevin əsl dilemma ilə üzləşdiyi açıqdır:

• Putinin hərbi təcavüzü ilə ABŞ-ın iqtisadi nəzarəti arasında sıxışan bir ölkə.
• Vaşinqtonun təsir dairəsindən çıxmağa çalışsa, Qərbin dəstəyini itirə bilər.

Zelenski tam asılılıqdan yayınmaq üçün üçüncü bir güc axtarmağa məcburdur.

Amma indiki şərtlərdə onun nə kifayət qədər vaxtı var, nə də kifayət qədər müttəfiqi.

Son illərdə Ukraynanın nəhəng təbii sərvətlərə sahib olması ilə bağlı iddialar getdikcə daha çox səsləndirilir. Bəzi mənbələr ölkənin faydalı qazıntılarının ümumi dəyərinin 26 trilyon dollar olduğunu bildirir. Lakin bu rəqəmlərə daha yaxından baxdıqda mənzərə xeyli fərqli görünür.

Müharibədən əvvəl Ukrayna filiz və metallurgiya ixracından ildə təxminən 24,5 milyard dollar qazanırdı. Lakin bu tədarükün tərkibində nadir torpaq metallarının hasilatı yox idi. Ukraynada onların sənaye miqyasında çıxarılması heç vaxt aparılmayıb.

Hətta Kiyevin litium, qrafit və digər kritik mineralların hasilatına ciddi şəkildə başlamaq qərarına gəldiyini fərz etsək belə, bu sahədən əldə olunacaq gəlir maksimum 1 milyard dolları keçməyəcək. Trampın məntiqinə əsaslansaq, Ukraynanın tələb olunan məbləği ödəməsi üçün ən azı 20 il lazımdır.

Bu hesablamalar belə reallıqdan uzaqdır.

• Əksər yataqlar müharibə nəticəsində dağıdılıb.
• Bəziləri özəl şirkətlərə məxsusdur.
• Digərləri isə artıq Rusiya nəzarətindədir.

Vaşinqton Ukraynanı nadir torpaq metalları hasilatında gələcək qlobal lider kimi təqdim etməyə çalışır. Lakin reallıq budur ki, bu resursların sənaye miqyasında çıxarılması Ukraynada mümkün deyil.

ABŞ-ın Geoloji Xidməti (USGS) məlumatına əsasən, Ukraynanın genişmiqyaslı hasilata yararlı nadir torpaq metal yataqları yoxdur.

Doğrudur, ölkədə lantan, serium, neodim və digər elementlər var, lakin bu ehtiyatlar müstəqil tədqiqatlarla təsdiqlənməyib və onların kommersiya hasilatı həyata keçirilmir.

Hətta fərz etsək ki, Ukrayna birdən-birə "yeni Çin" oldu və nadir torpaq metalları istehsal etməyə başladı, yenə də bu sahədən gələn gəlir olduqca cüzi olardı.

Misal üçün:

• Dünyanın ən böyük nadir torpaq metalı istehsalçısı olan Çin bu resursların ixracından cəmi 500 milyon dollar gəlir əldə edir.
• Ukrayna hətta ən ideal şərtlərdə belə ABŞ-ın tələb etdiyi 500 milyard dolları ödəmək üçün 600-1000 il vaxt sərf etməli olardı.

Bu isə Ukraynanın nadir torpaq metalları ilə ABŞ-a borcunu ödəyə biləcəyi fikrinin tamamilə mif olduğunu sübut edir.

Litium müasir texnologiya və hərbi sənaye üçün kritik əhəmiyyət daşıyan metaldır. Batareyalar, elektronika və silah istehsalında geniş istifadə olunur.

ABŞ-ın Geoloji Xidmətinin məlumatına görə, Ukraynanın litium ehtiyatları təxminən 500 min ton təşkil edir. Bu isə ölkəni Avropada ən zəngin litium yataqlarından birinə sahib edir.

Ancaq əsas problem odur ki, bu yataqlarda heç bir hasilat başlamayıb.

Bundan əlavə, Ukraynanın dörd əsas litium yatağından ikisi artıq Rusiya nəzarətindədir:

• Şevçenkovsk yatağı (Zaporojye vilayəti)
• Krutaya Balka yatağı (Donetsk vilayəti)

Bu isə Kiyevin litium ixracından ciddi gəlir əldə etmə imkanlarını faktiki olaraq sıradan çıxarır.

Qrafit də strateji mineral hesab olunur, çünki batareyalar, aviasiya və hərbi texnologiyalarda istifadə edilir. Ukrayna dünyadakı qrafit ehtiyatlarının təxminən 20%-nə sahibdir.

Ancaq problem ondadır ki, bu resurslar tamamilə istifadə olunmur.

• Ölkənin yeganə qrafit hasilatı müəssisəsi olan “Zavalyevskiy Qrafit” zavodu 2024-cü ildə bağlanıb.
• Yeni hasilat sahələrinin inkişafı üçün isə nə kifayət qədər maliyyə, nə də infrastruktur var.

Bu isə ABŞ-a qrafit resursları ilə “borc ödəmək” ideyasının da praktiki olaraq qeyri-mümkün olduğunu göstərir.

Ukrayna müharibədən əvvəl qlobal polad istehsalında mühüm rol oynayırdı. Lakin bu sektor artıq kəskin geriləyib.

• 2023-cü ildə Ukrayna polad istehsalını 21% artıraraq 7,6 milyon tona çatdırıb.
• Lakin bu hələ də müharibədən əvvəlki səviyyədən üç dəfə aşağıdır.
• Dünya bazarında Ukraynanın payı cəmi 0,5%-dir (1,8 milyard tonluq ümumi tələbatın içində).

Ən ciddi problem isə Ukraynanın yeganə kokslaşan kömür yatağı olan Pokrovsk mədənini itirməsidir.

• Bu mədən Donetsk vilayətində yerləşirdi və onun üzərində nəzarət olmadan Ukrayna polad sənayesi yaşamaq iqtidarında deyil.
• 2023-cü ilin sonlarında Pokrovsk şaxtasının bir hissəsi dağıdılıb və bu ərazidə aktiv döyüşlər gedir.

Kokslaşan kömür olmadan Ukrayna polad istehsal edə bilməz, bu isə sektoru tam çökdürə bilər.

Ukraynada yeganə alüminium istehsalçısı olan Zaporojye Alüminium Zavodu fəaliyyətini minimum səviyyəyə endirib.

Kiyev bu zavodun bərpası üçün investorlar axtarsa da, heç bir uğur əldə edilməyib.

Nəticədə Ukrayna əvvəllər öz alüminiumunu istehsal etdiyi halda, indi bu metaldan tamamilə asılı vəziyyətə düşüb.

Ukraynanın resurslarının ABŞ-a 500 milyard dollar ödəmək üçün yetərli olduğu iddiası siyasi mifdən başqa bir şey deyil.

Nadir torpaq metalları hasil edilmir və onların ehtiyatları şübhəlidir. Litiumun böyük hissəsi Rusiya nəzarətindədir və bu yataqlarda heç bir hasilat başlamayıb. Qrafit və polad sənayesi tənəzzülə uğrayıb. Alüminium sənayesi tamamilə çöküb.

Bu isə Vaşinqtonun əsl niyyətinin iqtisadi qazanclardan çox siyasi nəzarət olduğunu göstərir.

ABŞ Ukraynanı nadir torpaq metalları ilə “borc ödəməyə” məcbur etməyi düşünmür. Onun məqsədi ölkənin iqtisadi və siyasi idarəetməsini ələ keçirməkdir.

Qara metallurgiya uzun illər Ukrayna iqtisadiyyatının əsas sütunlarından biri olub, lakin onun “qızıl dövrləri” artıq çoxdan arxada qalıb.

2023-cü ildə ölkədə polad istehsalı 21% artaraq 7,6 milyon tona çatıb. Lakin bu rəqəm müharibədən əvvəlki göstəricidən üç dəfə aşağıdır və qlobal bazarda cəmi 0,5% paya sahibdir (dünyada ümumi istehlak – 1,8 milyard ton).

Üstəlik, Ukrayna metallurgiyası tam iflasın astanasındadır. Əsas səbəb isə Donetsk vilayətindəki “Pokrovsk” şaxtasının itirilməsidir – bu isə ölkənin yeganə kokslaşan kömür mənbəyi idi və polad istehsalı üçün kritik əhəmiyyət daşıyırdı.

2023-cü ilin sonunda şaxtanın bir hissəsi partladılıb, bölgədə isə şiddətli döyüşlər davam edir. Bu isə o deməkdir ki, Ukrayna kokslaşan kömürü idxal etmədən polad istehsalını indiki səviyyədə belə saxlaya bilməyəcək.

Ölkədə yeganə alüminium zavodu olan Zaporojye Alüminium Zavodu artıq minimal güclə işləyir.

Kiyev zavodun bərpası üçün investorlar axtarsa da, bu cəhdlər nəticəsiz qalıb. Nəticədə, Ukrayna öz alüminium istehsalını dayandırıb və tam idxal asılılığına düşüb.

Beləliklə, nə polad, nə də alüminium ABŞ qarşısında “ödəmə vasitəsinə” çevrilə bilər.

Donald Tramp iddia edir ki, Ukrayna borcunu neft və qazla kompensasiya edə bilər. Lakin rəqəmlər tam əksini göstərir.

2023-cü ildə ölkənin kəşf edilmiş neft ehtiyatları cəmi 107 milyon ton təşkil edib.

Bu rəqəm nə deməkdir?

107 milyon ton neft – dünyanın cəmi 7 günlük istehlakına bərabərdir (qlobal gündəlik istehlak – 14 milyon ton). Hətta Ukrayna bütün neftini bazar qiymətinə sata bilsə belə, əldə ediləcək ümumi gəlir 7,5 milyard dolları keçməz. Bu isə Trampın tələb etdiyi 500 milyard dolların cəmi 2%-ni təşkil edir. Bundan əlavə, hətta bu nəzəri imkan belə mövcud deyil: Ukrayna ildə təxminən 10 milyon ton neft istehlak edir və idxaldan tamamilə asılıdır.

SSRİ dövründə Ukrayna qaz hasilatında aparıcı ölkələrdən biri idi, lakin artıq 1980-ci illərdə hasilat kəskin şəkildə azaldı. Bu gün ölkənin kəşf edilmiş qaz ehtiyatları 680 milyard kubmetr təşkil edir. Ancaq müharibə səbəbindən illik hasilat (20 milyard kubmetr) azalıb və ən böyük yataqlar döyüş bölgələrində yerləşir.

Bundan əlavə, Ukraynanın şist qazı hasil etmək planı 2010-cu illərdə tam uğursuzluğa düçar olub. Eyni cəhdlər Polşada da nəticəsiz qaldı.

Beləliklə, nə neft, nə də qaz Ukraynanın ABŞ-ın tələblərini ödəməsi üçün real alternativ deyil.

Trampın “Ukrayna ABŞ-a 500 milyard dollar borcludur və bunu təbii sərvətlərlə ödəyə bilər” iddiası iqtisadi deyil, siyasi təzyiq vasitəsidir.

Faktlar tam əksini sübut edir:

• Nadir torpaq metalları? Ukrayna onları hasil etmir, mövcud ehtiyatlar ya kəşf olunmayıb, ya da Rusiya nəzarətindədir.
• Metallurgiya? Polad istehsalı üç dəfə azalıb, alüminium sənayesi isə tamamilə yox olub.
• Neft və qaz? Ukrayna özü idxaldan asılıdır və ixrac üçün kifayət qədər ehtiyatı yoxdur.

Beləliklə, Trampın bəyanatları iqtisadi strategiya deyil, Kiyevə qarşı siyasi rıçaqdır.

Vaşinqton nə edəcək?

Trampın tələbləri yerinə yetirilə bilməz. Amma əsas sual başqadır: ABŞ bunu başa düşəndə Kiyevə qarşı hansı addımları atacaq?

Açıq şəkildə görünür ki, bu iddiaların məqsədi real iqtisadi hesablamalar deyil, siyasi təzyiq mexanizmi qurmaqdır. Vaşinqton artıq uzun illərdir ki, nadir torpaq metallarında Çindən asılılığı azaltmağa çalışır. ABŞ Kanada və Qrenlandiyada hasilata investisiya edib, lakin hələ uğur əldə etməyib. İndi isə Tramp Ukraynanı yeni bir təzyiq vasitəsi kimi istifadə etməyə çalışır.

Əslində, o, həqiqətən 500 milyard dollar dəyərində nadir torpaq metalları almağı planlaşdırmır – sadəcə olaraq, Kiyevin üzərində yeni bir iqtisadi və siyasi nəzarət rıçağı qurur.

Ukrayna ABŞ-ın tələblərini yerinə yetirə bilmir. Ölkənin təbii ehtiyatları kifayət qədər deyil və hətta əgər olsaydı belə, onların hasilatı onilliklər tələb edərdi.

Bu şərtləri rədd etmək ABŞ-ın hərbi və maliyyə dəstəyinin dondurulması demək ola bilər.

Kiyev artıq həm hərbi, həm də iqtisadi təzyiqlə sıxışdırılıb.

İndi Zelenskinin qarşısında çətin seçim var: ya Ukrayna sahib olduğu hər şeyi Vaşinqtonun nəzarətinə verməli olacaq, ya da hərbi dəstəyin tamamilə dayandırılması riski ilə üzləşəcək.

Tramp ultimatum verdi.

Zelenski ABŞ-ın dəstəyini qorumaq üçün nə qədər irəli getməyə hazırdır?(BakuNetwork)