Moskvadakı "Crocus City Hall"da törədilmiş qanlı, barbar və məşum terror aktından sonra Rusiyada formalaşmağa başlamış yeni situasiyanın Cənubi Qafqaza da mütləq şəkildə təsirləri olacaq.
Rusiya hazırda Ukraynada apardığı hərbi əməliyyatların yazın sonunda-yayın əvvəlində daha da intensivləşəcəyini anlayır. Bu səbəbdən də rəsmi Moskva prosesləri mümkün qədər tez, ən başlıcası isə şəksiz şəkildə öz xeyrinə başa vurmaqda maraqlıdır. Rusiya rəhbərliyinin bütün səylərinin və imkanlarının bəhs etdiyimiz istiqamətə yönəldiyi bir zamanda istənilən formada anti-Rusiya bəyanatlarına və hərəkətlərə Moskvanın reaksiyası, təbii ki, dəfələrlə sürətli, təxirəsalınmaz hal alacaq.
Postsovet məkanında, xüsusilə özlərini Rusiyaya müttəfiq elan edən və ya MDB daxilində Rusiya ilə eyni strukturlarda təmsil olunmuş ölkələrə gəldikdə, həmin dövlətlərdə Rusiyaya qarşı yönələn fəaliyyəti Moskva ifrat qıcıqla qarşılayacaq.
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan baş verən prosesləri dərk edir: onun ölkədəki əleyhdarları və xaricdən idarə olunan siyasi qrupların rəhbərləri kimi.
Dünən İrəvandakı hadisə də bu məqamlara dəlalət edir.
Xatırladaq ki, İrəvanda Nor-Nork rayonunun polis şöbəsinin binasına silahlı şəxslər daxil olub. Ermənistan xüsusi təyinatlıları binaya soxulmağa çalışıb. Ərazidə partlayış səsləri eşidilib.
Erməni mətbuatının məlumatına görə, “Döyüş Qardaşlığı” təşkilatının üzvləri həbs olunan yoldaşlarını xilas etmək üçün qumbara partladıblar.
İrəvanda polis idarəsinə hücumu 3 nəfər həyata keçirib, onlardan ikisi partlayış nəticəsində yaralanıb.
Ermənistanın Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin xüsusi təyinatlı qüvvələri silahlı hücumun olduğu polis bölməsinə basqın edib.
Bildirilib ki, binaya hücum etməkdə şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb.
Səbəb? Dünən Qazax rayonunun Ermənistanın işğalı altında qalan kəndlərinə qanunsuz olaraq girən 49 nəfər saxlanılmışdı. Onların “Döyüş Qardaşlığı” qanunsuz təşkilatının üzvləri olduğu bildirilib.
Tutulanların hamısı sonradan buraxılıb.
Ermənistanın Müdafiə Nazirliyi baş nazir Nikol Paşinyanın Azərbaycanın dörd qeyri-anklav kəndini Bakıya qaytarmaq qərarından açıq-aydın narazıdır.
Hətta müdafiə naziri Suren Papikyanla əlaqəli "Telegram" kanalı tərəfindən açıq-aşkar anti-Paşinyan yazıları paylaşılırdı.
Ermənilər hesab edirlər ki, Azərbaycanla təmas xəttindəki situasiya pozulur. Onsuz da aramsız məğlubiyyətlərlə alçaldılmış Ermənistan ordusunun rəhbərliyində narazılıq var. Onlar bu və ya digər şəkildə mövqeləri döyüşsüz tərk etməyi rüsvayçılıq sayırlar.
Belə vəziyyətdə ordu dairələri ilə əlaqəli “Döyüş Qardaşlığı” (təşkilat xidmət edən hərbi qulluqçulardan ibarətdir) prosesi sabotaj etmək qərarına gəlib və öz üzvlərini işğal altındakı Azərbaycan kəndlərinə göndərib.
Buna cavab olaraq “qanunsuz silah və sursat saxlama” ittihamı ilə həbslər oldu - Paşinyan sərt reaksiya verdi. Proseslər “Döyüş Qardaşlığı”nın qalan üzvlərinin radikal etirazı ilə nəticələndi (kuratorların təkidi ilə ola bilər).
Vəziyyət pik həddə çatanda tərəflər öz aralarında razılığa gəliblər. Hakimiyyət idarə olunan media vasitəsilə oxları “Sasna Tsrer”ə çevirdi (bu versiya hələ təsdiqlənməyib).
“Döyüş Qardaşlığı”nın həbsdə olan bütün üzvləri sərbəst buraxılıb.
“Tarixi Ermənistandan real Ermənistana keçmək lazımdır, əks halda real Ermənistan da tarix olacaq” - Ermənistan baş naziri Gümrüdə "Mülki Müqavilə" partiyasının iclasında çıxış edərkən bu sözləri dilə gətirib.
Paşinyan deyib: “Hazırda tarixi Ermənistandan real Ermənistana ağrılı keçid gedir. Biz həqiqi Ermənistana keçməyi tarixi zərurət hesab edirik. Əlbəttə ki, bu real Ermənistanın təhlükəsizliyini, firavanlığını, iqtisadi inkişafını və xoşbəxtliyini təmin etmək məqsədi daşıyır. Mənim qiymətləndirməm ondan ibarətdir ki, biz bu yolla getməliyik. Əgər biz bu seçimi etməsək (yəni dolayısı ilə deyir ki, boş xülyalarla yaşamağa davam etsək, - müəllif) qorxuram ki, real Ermənistan da bir gün tarix olacaq".
Göründüyü kimi, N.Paşinyan ermənilərə artıq açıq xəbərdarlıq edərək, Ermənistanın üzləşdiyi risklərlə çağırışların artaraq ciddiləşdiyini vurğulayır.
Əgər Ermənistanın kollektiv Qərblə aktivləşən münasibətləri - silah və hərbi texnikanın alınması, Rusiyanın xəyanətkarlıqda suçlandığı bəyanatlar, Moskva ilə münasibətlərin birtərəfli qaydada sərinləşdirilməsi, Avropa İttifaqının və ABŞ-ın çeşidli dövlət xadimlərinin, siyasətçilərinin və təşkilatlarının rəsmi İrəvana dəstək bəyanatları verərək erməniləri tərifləmələri, Fransanın Ermənistanı açıq şəkildə, bütün müstəvilərdə dəstəkləməsi - rəsmi İrəvanın xarici siyasətdə çoxvektorlu və fərqli istiqamətli model tətbiq etmək istəyi ilə izah olunurdusa, indi şərait tam dəyişib.
Moskvadakı teraktdan sonra Ermənistanın belə davranışına Rusiyanın reaksiyası daha sərt, emosional və konkret olacaq.
Rusiya mütləq şəkildə terakta görə qisas almağa çalışacaq və məqsədə çatmaq üçün bütün imkanlarını səfərbər edəcək. Kreml bilir ki, cəmiyyətin sosial və siyasi sifarişi, rusiyalıların istəyi budur. Cəmiyyət terroru törədənlərlə yanaşı, gülləbaranı sifariş verənlərin cəzalandırılmasını, onların layiqli cavab almalarını istəyir.
Sosial sifariş yerinə yetirilməyincə vətəndaşların hakimyyətdən gözləntisi davam edəcək.
2001-ci ilin 11 sentyabr teraktı ABŞ-ın xarici siyasətini və ümumiyyətlə, Vaşinqtonun istisnasız olaraq bütün dövlətlərə münasibətini necə dəyişdisə, “Crocus City Hall”dakı məşum terror aktı da Moskvanın xarici siyasətindəki, xüsusilə də geosiyasi fəaliyyət modelindəki formatı elə dəyişəcək.
Rusiyanın hakimiyyət dairələri paytaxt Moskvada dinc insanlara qarşı vəhşilik törədilməsini sifariş verən qüvvəyə və ya qüvvələrə qarşı intiqam hissində tam haqlıdır.
Moskvanın qisası çox ağır olacaq və bu, təbiidir, hətta zəruridir.
İndiki şəraitdə Rusiyanın postsovet məkanındakı maraqlarına, xüsusilə də geosiyasi mövqelərinə yeni zərbələr endirmək istəyən qüvvəni Moskva daha həssas, daha sərt qəbul edəcək.
Ermənistanın siyasi elitaları bunu bilmirsə, olduqca ciddi səhvə yol verirlər.
Yaxın aylarda Moskva qəzəbli davranacaq - Paşinyan bunu anlaya bilsə, Ermənistan düşünülməmiş addımların, Qərbə meyilli siyasətin paroksizm halını ala biləcək nəticələrinin yarada biləcəyi fəsadlardan özünü sığortalamış olar.
Əks təqdirdə, Rusiyanın İrəvana cavabı qeyri-adekvat dərəcədə sərt hal alacaq.
Rusiya, dediyimiz kimi, tam haqlı olacaq. 
