Son günlər Ermənistan ictimaiyyətinin ən çox müzakirə etdiyi mövzu konstitusiya, habelə dövlət atributları olan gerb, bayraq və himnin dəyişdirilməsidir. İlk dəfə baş nazir Nikol Paşinyan tərəfindən gündəmə gətirilən bu fikirləri Ermənistan parlamentinin spikeri Alen Simonyan da müdafiə edib.

Diqqətçəkən əsas məsələ isə Ermənistanın bunu Azərbaycan və Türkiyənin təzyiqi ilə etməsi iddiasıdır. A.Simonyan deyir ki, “Hakimiyyətin Azərbaycanın təzyiqi əsasında ölkənin əsas qanununu dəyişmək istəməsi ilə bağlı iddialar həqiqətə uyğun deyil. İrəvanın hara getdiyini və hansı məqsədlər güddüyünü anlamalıyıq, Ermənistan Respublikası niyə mövcuddur, dərk etməliyik”.

İlk növbədə qeyd etmək lazımdır ki, rəsmi Bakı və Ankara bu istiqamətdə Ermənistana təzyiq etmir, amma konstitusiya və gerbdə dəyişiklik edilməsini istəyir. Bunun da obyektiv səbəbləri var.

Məsələ ondadır ki, Ermənistan konstitusiyasının 13-cü maddəsində deyilir: “Bu, Ermənistan Respublikasının gerbidir. Mərkəzdə, qalxanın üzərində tarixi Ermənistanın dörd krallığının gerbləri olan Ağrı dağı, Nuhun gəmisi təsvir edilib”.

Bildiyimiz kimi, Ağrı dağı Ermənistanın beynəlxalq hüquqla tanınan ərazilərinə aid deyil. Bu, açıq-aşkar Türkiyəyə ərazi iddiasıdır. Gerbdəki “tarixi erməni krallıqlarının” əraziləri isə həm Türkiyə, həm də Azərbaycan torpaqlarını əhatə edir. Yəni Ermənistan konstitusiyasında və dövlət gerbində Türkiyə və Azərbaycana qarşı ərazi iddiası var.

Erməni rəsmilərin Azərbaycan və Türkiyənin təzyiqini qabardaraq dövlət atributlarını, konstitusiyanı dəyişmək istəməsinin pərdəarxasında tamam fərqli məqsədlər durur.

Birincisi, konstitusiya dəyişikliyi Paşinyana Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırıb sərhədlərin açılmasını təmin etmək, beləliklə də Qərbə inteqrasiyanı sürətləndirmək üçün lazımdır. Bundan başqa, N.Paşinyan bununla həm də səlahiyyətlərini artıraraq ölkəsində bütün ipləri ələ almaq istəyir.

İkincisi, Ermənistan xüsusilə dövlət atributlarını dəyişdirərək 1918-ci ildə qurulmuş Ermənistan Demokratik Respublikasından imtina etmək istəyir. Məsələ ondadır ki, Ermənsitanın bugünkü himni “Mer Hayrenik”(Ana vətənimiz) onların ilk himnləridir. Bəstəsi Barseq Kanaçyana, sözləri isə Mikayel Nalbandyana aid olan himn 1918-ci ildə Ermənistan Demokratik Respublikasının himni kimi səsləndirilib. 1991-ci ildə yenicə müstəqil olan Ermənistanın himni qəbul edilib.

Ermənistanın bugünkü gerbi və bayrağı da 1918-ci ildəki ilə eynidir. Ermənilər bunu qəbul etməsələr də, bir-iki kiçik dəyişiklik və rəng tonu fərqinin olduğu açıq-aşkar ortadadır.

Ermənistanın 1918-ci ilə aid himn, gerb və bayrağı daşıması, dövlət atributu sayması həm də Demokratik Respublikanın varisi olduğunu göstərir. Lakin İrəvan anlayır ki, özünü Ermənistan Demokratik Respublikasının varisi və davamçısı sayaraq, sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyasının 1970-1980-ci il xəritələri ilə müəyyən edilməsinə nail ola bilməyəcək. Buna görə də tədricən onlardan imtina edir.

Turan Rzayev, 

politoloq