Son günlər dünya yenidən Cənubi Qafqazda artan gərginliyin şahidi oldu. Ruben Vardanyanın “aclıq aksiyası” elan etməsi, Qarabağdakı keçmiş separatçı-terrorçu xuntanın rəhbərləri və funksionerlərinin Bakıda keçirilən məhkəməsi, habelə Ermənistanın öz daxilindəki qızğın müzakirələr işğal reallığının və dövlət institutları tərəfindən tətbiq edilən ikili standartların artıq inkarolunmaz həqiqətə çevrildiyini göstərir. Bu, sadəcə siyasi oyun deyil, sərt reallıqdır və burada rəqəmlər, faktlar və arqumentlər öz dillərində danışır.
Keçmiş separatçı rejimin rəhbərlərinin məhkəmə qarşısına çıxarılması təsadüfi hadisə yox, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası uğrunda apardığı mübarizənin məntiqi davamıdır. Məhkəmə prosesində işğal faktlarına əsaslanan sübutların təqdim edilməsi rəsmi Bakının ədalət sisteminin seçdiyi xəttin tamamilə əsaslı olduğunu göstərir. Çoxsaylı sənədlər və şahid ifadələri ilə təsdiqlənmiş faktlar heç bir şübhə yeri qoymur: işğal altında saxlanılan ərazilər Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir və “özünümüdafiə” adı altında həyata keçirilən əməllər açıq-aşkar təcavüz və beynəlxalq hüququn kobud şəkildə pozulmasıdır.
Qarabağlı erməni separatçıların terrorçu silahlı birliklərinin açıq və güzəştsiz şəkildə müdafiə olunması, əslində, Ermənistan silahlı qüvvələrinin bir hissəsi olan bu qurumun işğal siyasətinin tərkib hissəsi olduğunu bir daha sübut edir. Bu fakt heç cür diqqətdən kənarda qala bilməz. Beynəlxalq normalara hörmət etdiyini iddia edən bir dövlət necə ola bilər ki, xarici ölkənin ərazilərində işğalçılıqla məşğul olan silahlı qüvvələrə maliyyə və hərbi dəstək göstərsin? Burada heç bir bəhanə və ya izah mümkün deyil - bu, sənədlərlə və real addımlarla təsdiq olunan mütləq həqiqətdir.
Mövcud vəziyyətin ən diqqətçəkən məqamlarından biri baş nazir Nikol Paşinyan administrasiyasının Azərbaycanı könüllü tərk edərək, Ermənistana üz tutmuş qarabağlı ermənilərə münasibətdə yürütdüyü seçici siyasətdir. Bir tərəfdən rəsmi şəxslər bu insanları guya “etnik təmizləməyə məruz qalan qaçqınlar” kimi təqdim edirlər (hərçənd buna dair heç bir real sübut yoxdur) və onları yenidən Ermənistan vətəndaşlığı almağa məcbur edirlər. Digər tərəfdən, həmin şəxslər açıq şəkildə qarabağlı ermənilərin keçmiş terror birləşmələrinin mənsubları - "Dağlıq Qarabağın müdafiə ordusunun hərbçiləri" kimi tanınır və Azərbaycan ərazilərinin işğalında iştiraklarına görə onlara pensiya ödənişi edilir.
Bu cür siyasət sadəcə ikiüzlülüyün göstəricisi deyil, həm də İrəvan hakimiyyətinin Qarabağ ermənilərini yalnız siyasi alət kimi istifadə etdiyini açıq şəkildə sübut edir. Duruma görə onları ya beynəlxalq ictimaiyyətə “qurban” kimi təqdim edir, ya da Ermənistan dövlət sisteminə daxil edərək onlara rəsmi hərbi status verir.
2023-cü ilin sentyabr hadisələrindən sonra Xankəndidəki terrorçu-separatçı rejimin tamamilə süquta uğraması ilə Ermənistan hakimiyyəti Qarabağ ermənilərinin qaçqın kimi tanınması üçün genişmiqyaslı kampaniyaya başladı.
Qarabağ ermənilərinin Ermənistana köçürülməsi (bu, Azərbaycan tərəfindən heç bir təzyiq olmadan, sırf erməni hakimiyyətinin təşəbbüsü ilə həyata keçirilmişdi) baş verdikdən dərhal sonra N.Paşinyan hökuməti onların qaçqın statusu almalı olduğunu elan etdi.
Məsələn, 2023-cü ilin oktyabrın 4-də Ermənistanın ədliyyə naziri Qriqor Minasyan Qarabağ ermənilərinin yenidən Ermənistan vətəndaşlığı alma prosedurundan keçməli olduqlarını bildirdi, hətta onların əvvəlcədən Ermənistan vətəndaşı olmalarına baxmayaraq.
5 oktyabrda Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan qaçqınların dövlət yardımından yararlana bilməsi üçün Ermənistanın sosial müdafiə sistemində qeydiyyatdan keçməli olduqlarını və Qarabağdan çıxışlarını təsdiqləyən sənədlər təqdim etməli olduqlarını elan etdi.
6 oktyabrda Ermənistan hökuməti qeydiyyata alınmış hər bir qaçqına 100 min dram (250 ABŞ dolları) məbləğində birdəfəlik ödəniş veriləcəyini açıqladı.
Beləliklə, artıq Ermənistan vətəndaşı olan insanlara zorla “qaçqın” statusu verildi. Bu, açıq şəkildə sübut edir ki, İrəvan bu terminlə yalnız siyasi məqsədlər güdür - beynəlxalq maliyyə yardımı almaq və dünyaya “soyqırımı” yalanını sırımaq üçün.
Qarabağ erməniləri məsələsi Ermənistan hakimiyyətinin siyasi manipulyasiyalarının və açıq-aşkar ikiüzlülüyünün bariz nümunəsidir. Əgər Qarabağdan olan ermənilər, həqiqətən qaçqındırlarsa, nə üçün onlardan yenidən vətəndaşlıq almaları tələb olunur? Yox, əgər onlar hərbçidirsə, niyə rəsmi olaraq tanınmayan bir orduda xidmət etdikləri üçün pensiya alırlar? Bu suallar Ermənistanın öz siyasətindəki ziddiyyətləri və saxtakarlıqlarını açıq şəkildə ortaya qoyur. Erməni politoloq Stepan Qriqoryanın da haqlı olaraq qeyd etdiyi kimi: “Biz özümüz özümüzü tələyə salmışıq. Bizə sərf edəndə Qarabağ ermənilərini qaçqın, sərf etməyəndə isə veteran adlandırırıq. Bu, absurddur”.
Qərb ölkələri və beynəlxalq təşkilatlar bu riyakarlığa diqqət yetirməli və Ermənistan hökumətinə birbaşa sual verməlidir: bu insanlar, əslində, kimdirlər?
Halbuki faktlar heç bir şübhəyə yer qoymur: Ermənistan Qarabağ ermənilərini siyasi oyun aləti kimi istifadə edərək, onları “qaçqın” adlandırmaqla beynəlxalq dəstək qazanmağa çalışır və eyni zamanda, rəsmi İrəvan keçmiş döyüşçüləri dəstəkləyərək, onlara pensiyalar ödəyir və onların Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bir hissəsi kimi statusunu qoruyub saxlayır. Bu, Ermənistanın işğalçı dövlət olduğunu və işğalçılıqda iştirak etmiş hərbi strukturları dəstəkləməyə davam etdiyini birbaşa sübut edir.
Azərbaycan bu faktlardan beynəlxalq məhkəmə instansiyalarında istifadə edərək, Ermənistanın yalanlarını ifşa etməli və beynəlxalq ictimaiyyətdən bu insanların əsl statusunun - işğal siyasətində iştirak edənlər kimi tanınmasını tələb etməlidir.
ABŞ və Avropa ölkələrinin diplomatları bu açıq faktları görmürlərmi? Əlbəttə, görürlər. Onlar çox yaxşı bilirlər ki, Ermənistan onilliklər ərzində Azərbaycan ərazilərində açıq işğal siyasəti yürüdərək, orada qondarma rejim yaradıb. Lakin beynəlxalq hüququn “qorunmasını” dəstəklədiyini iddia edən Qərb müxtəlif səbəblərə görə bu pozuntulara göz yumur.
Son aylar sübut edib ki, Ermənistan 2020-ci ildən sonra imzalanan diplomatik razılaşmaları pozaraq, keçmiş separatçıları maliyyələşdirməkdə davam edir. Bu fakt niyə Vaşinqton, Paris və ya Brüssel tərəfindən adekvat reaksiya ilə qarşılanmır? Cavab sadədir: ikili standartlar, siyasi maraqlar və geosiyasi manipulyasiyalar.
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan açıq şəkildə bəyan edir ki, onun ölkəsinin Qarabağa “heç bir aidiyyəti yoxdur”. Lakin faktlar tamam başqa mənzərəni göstərir.2023-cü ilin sonlarında məlum oldu ki, Ermənistan hökuməti qanunsuz silahlı birləşmələrin keçmiş hərbçilərinin saxlanılması üçün dövlət büdcəsindən milyonlarla dollar ayırır.
Rəsmi məlumata görə, Ermənistanın 2024-cü il büdcəsində qondarma “Dağlıq Qarabağ müdafiə ordusunun veteranlarına” pensiya və müavinət ödənilməsi üçün 28 milyard dram (72 milyon ABŞ dolları) nəzərdə tutulub. 2024-cü ilin fevral ayında Ermənistanın əmək və sosial məsələlər naziri Narek Mkrtçyan təsdiqlədi ki, "veteranlar" Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin hərbçiləri üçün nəzərdə tutulmuş bütün sosial imtiyazlardan istifadə etməyə davam edirlər. Bunlara pensiyalar, kommunal xidmətlər üçün güzəştlər, güzəştli kreditlər, pulsuz tibbi xidmət, həmçinin, "komandanlıq heyəti"nin maliyyələşdirilməsi daxildir. Xankəndidəki keçmiş terrorçu-separatçı rejimin silahlı dəstələrinin təxminən 400 zabiti Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin tərkibinə keçirilib və onlara verilmiş əvvəlki hərbi rütbə və vəzifələr saxlanılıb.
Bu faktlar Ermənistanın Azərbaycan ərazilərinin işğalına aidiyyətinin olmadığını iddia etməsini tamamilə ifşa edir. Daha da önəmlisi, bu, beynəlxalq məhkəmə instansiyalarında Azərbaycanın istifadə edə biləcəyi hüquqi sübutdur.
Aydındır ki, ABŞ və Avropa İttifaqı Ermənistanın beynəlxalq hüquq normalarını pozmasını bilərəkdən gözardı edirlər. Bu, bir neçə formada təzahür edir. Belə ki, müxtəlif ölkələrdə insan hüquqlarının pozulmasından danışan Qərb diplomatları Ermənistanın işğal siyasətinə gəlincə tamamilə susurlar. ABŞ Dövlət Departamentinin rəsmi qınamaları hanı? Avropa Parlamentinin qətnamələri hanı? İşğalçı silahlı qruplaşmaların maliyyələşdirilməsinə qarşı sanksiyalar hanı? Heç biri yoxdur. Və ya 2023-cü ildə ABŞ Ermənistana “demokratiyanın inkişafı” adı altında 65 milyon dollar ayırdı ki, bu da əslində işğal siyasətinə görə verilən bir mükafatdır. 2023-cü ilin dekabrında isə ABŞ Konqresi Ermənistana hərbi yardımın 30% artırılmasını nəzərdə tutan qanun qəbul etdi. Elə həmin ilin oktyabrında Fransanın müdafiə naziri Sebastyan Lekornu Ermənistanın hərbi texnika, artilleriya sistemləri və hava hücumundan müdafiə qurğuları ilə təchiz olunduğunu təsdiqlədi. Bu isə münaqişənin sülh yolu ilə həll olunması prinsipinə ziddir. Fransanın bu addımı, əslində, Parisin Ermənistanı Azərbaycan və Türkiyəyə qarşı təzyiq vasitəsi kimi istifadə etdiyini göstərir.
Azərbaycan ölkənin ərazi bütövlüyünün açıq şəkildə tanınmasını nəzərdə tutan sülh müqaviləsinin imzalanmasını tələb etdiyi halda, Qərb Ermənistanın prosesləri uzatmasını açıq şəkildə dəstəkləyir. Bu, Ermənistanı daha da aqressiv siyasət yürütməyə həvəsləndirir və sülh perspektivlərini təhlükə altına atır.
Faktlar açıq şəkildə göstərir ki, Qərb Ermənistanın beynəlxalq öhdəliklərini yerinə yetirməsini tələb etmək niyyətində deyil. Bu isə yalnız bir şeyi ifadə edir - Azərbaycan öz milli maraqlarını müstəqil şəkildə qorumağa məcburdur, çünki diplomatik mexanizmlər ya işləmir, ya da bilərəkdən onun əleyhinə yönləndirilir.
Azərbaycan artıq işğalçı strukturların maliyyələşdirilməsinə görə Ermənistana qarşı beynəlxalq məhkəmə instansiyalarında iddialar qaldırmaq üçün sübutların toplanmasına başlayıb. Belə ki, qarabağlı separatçıların "ordu"sunun mənsublarına edilən ödənişlərin hüquqi sübutları Ermənistana qarşı yeni sanksiyaların əsasını təşkil edə bilər. Eyni zamanda, rəsmi Bakı Qərbin ikili standartlarını ifşa etməyə və milli maraqlarına ədalətli münasibət tələb etməyə davam edəcək. Azərbaycanın diplomatları Ermənistanın işğalçılıq siyasətini beynəlxalq təşkilatların gündəminə daxil etmək üçün fəaliyyət göstərəcəklər.
ABŞ və Avropa diplomatları çox yaxşı bilirlər ki, Ermənistan qanunsuz silahlı birləşmələri dəstəkləməyə və onları maliyyələşdirməyə davam edir. Ancaq bu faktı pisləmək əvəzinə, onlar İrəvana həm maliyyə, həm də hərbi yardım ayırmaqla bu siyasəti açıq şəkildə təşviq edirlər. Bu, sadəcə ikiüzlülük deyil - bu, açıq şəkildə işğalçılıq siyasətinə göz yumulması və ona dəstək verilməsidir.
Azərbaycan artıq Qərbin mövqeyindən asılı deyil. O, beynəlxalq hüquqa, faktlara və öz gücünə arxalanaraq müstəqil hərəkət edir. Qərb həqiqəti görmək istəmirsə, bu, artıq Azərbaycanın deyil, məhz onların öz korluğu və riyakarlığı problemidir.
Hər bir fakt və hər bir rəqəm sübut edir ki, Ermənistan işğalçı dövlətdir. Azərbaycanda aparılan məhkəmə araşdırmaları, qanunsuz silahlı dəstələrin maliyyələşdirilməsi, işğalçı qüvvələrə görə ödənilən pensiyalar - bütün bunlar Ermənistanın dövlət siyasətinin aqressiv genişlənməyə və işğalı qanuniləşdirməyə yönəldiyini göstərir. Heç bir rəsmi bəyanat və ya populist şüar bu reallığı dəyişə bilməz.
Məhkəmə prosesləri zamanı toplanan və çoxsaylı faktlarla təsdiqlənən sübutlar Azərbaycanın beynəlxalq hüquq çərçivəsində öz mövqeyini müdafiə etməsinə imkan verəcək. Bunlar sadəcə bəyanatlar deyil, Ermənistanın beynəlxalq hüquq normalarını pozduğunu sübut edən hüquqi arqumentlərdir. Dünya bu açıq hüquq pozuntularına biganə qala bilməz.
Təcavüz kompromis qəbul etmir. Başqasının torpağını işğal etməyə necə bəraət qazandırmaq olar? Hər belə addım milyonlarla insanın əzabına, şəhərlərin dağılmasına və itirilmiş insan həyatlarına gətirib çıxarır. Qarşı tərəf sülh danışıqlarından yayınır və beynəlxalq hüququ açıq şəkildə pozursa, Azərbaycan milli maraqlarını qorumaq üçün bütün mövcud vasitələrdən istifadə etməyə tam haqlıdır. Beynəlxalq diplomatlar susmağı üstün tutursa, bu onların problemdir, Azərbaycanın yox.
Burada təqdim olunan faktlar, arqumentlər və sübutlar açıq şəkildə göstərir ki, Ermənistanın fəaliyyəti - işğalçı strukturların dəstəklənməsi və Qarabağ ermənilərinin statusu ilə bağlı manipulyasiyalar – beynəlxalq hüququn və normaların kobud şəkildə pozulmasıdır. Bu, sadəcə bir siyasi oyun deyil - bu, açıq-aşkar təcavüzdür və bu faktlar rəqəmlərlə, sənədlərlə və məntiqi nəticələrlə sübut olunur.
Azərbaycan müstəqil şəkildə və sarsılmaz sübutlara əsaslanaraq, öz ərazi bütövlüyünü və milli maraqlarını qorumaq hüququna tam malikdir. Dünya həqiqəti görmək istəmirsə, bu, artıq Azərbaycanın problemi deyil.
Artıq zaman yetişib ki, həqiqət açıq şəkildə və yüksək səslə bəyan edilsin: heç bir bəyanat, heç bir diplomatik oyun həqiqəti gizlədə bilməz.
Elçin ALIOĞLU (Trend)
