ABŞ Prezidenti Co Baydenlə Çin lideri Si Cinpinin danışıqları təxminən 4 saat çəkib və hərbi münaqişələrdən tutmuş narkotik alverinə qədər olan bir çox məsələləri əhatə edib.
"Reuters" xəbər verir ki, Bayden Çin liderini Asiya-Sakit Okean İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (APEC) forumunun sammiti ərəfəsində San-Fransiskodan təxminən 30 mil (48 km) cənubda yerləşən Filoli malikanəsində qarşılayıb.
Yüksək vəzifəli ABŞ rəsmisi jurnalistlərə bildirib ki, iki lider Tayvanla bağlı "əhəmiyyətli" müzakirə aparıblar, Si Baydenə deyib ki, Tayvan iki fövqəldövlətin qarşısında duran ən böyük, ən təhlükəli məsələdir. Çin lideri bildirib ki, yaxın illərdə Tayvana qarşı hərbi əməliyyat planları yoxdur, eyni zamanda güc tətbiq oluna biləcəyi şərtləri də müzakirə edib. Bayden Tayvan boğazında sülh və sabitliyin vacibliyini vurğulayıb. ABŞ rəsmisi qeyd edib ki, o, həmçinin Si-dən Tayvanın seçki prosesinə hörmət etməyi xahiş edib.
Si belə cavab verib: "Baxın, sülh... hər şey yaxşıdır, lakin müəyyən bir nöqtədə daha ümumi həllə doğru getməliyik".
Pekin bildirib ki, iki lider, Nümayəndələr Palatasının o zamankı spikeri Nensi Pelosinin 2022-ci ilin avqustunda Tayvana səfərindən sonra Çinin kəsdiyi hərbi təmasları bərpa etmək barədə razılığa gəliblər. Yüksək rütbəli ABŞ rəsmisi deyib ki, Bayden hər iki ölkənin hərbi dialoqları institusionallaşdırması ilə bağlı "çox aydın tələb" irəli sürüb və ABŞ-ın müdafiə naziri Lloyd Ostin çinli həmkarı ilə həmin şəxsin adı çəkiləndə görüşəcək.
Bayden deyib ki, o və Si yüksək səviyyəli ünsiyyətə razılıq veriblər: "Razılaşdıq ki, hər birimiz telefon zənginə birbaşa cavab verə bilərik".
Çin mediasına görə, Si Baydenə deyib ki, Çin və ABŞ digər ölkələr üçün nümunə olmalı və ticarət, kənd təsərrüfatı, iqlim dəyişikliyi və süni intellekt sahələrində əməkdaşlığı inkişaf etdirməlidirlər.
Danışıqlar haqda məlumat verən rəsmi Pekinin də səfərdən hörmət nümayişi istədiyini söyləyib.
ABŞ rəsmisi bildirib ki, Bayden və Si ABŞ-da narkotiklərin dozasının həddindən artıq çox olmasına təsir edən opioid fentanilin mənbəyini aradan qaldırmaq üçün əməkdaşlıq etmək barədə razılığa gəliblər. Razılığa əsasən, Çin birbaşa olaraq fentanil prekursorlarını istehsal edən xüsusi kimya şirkətlərini araşdıracaq.
Yüksək səviyyəli ABŞ rəsmisi jurnalistlərə bildirib ki, iki lider həmçinin Yaxın Şərqdə baş verən böhranı müzakirə ediblər. Bayden Çindən İranla fikir mübadiləsi aparmağı və onu təxribat kimi qiymətləndirilə biləcək addımlardan çəkindirməyə çağırıb. Çin rəsmiləri ABŞ tərəfinə İranla regional risklərlə bağlı müzakirələr apardıqlarını bildiriblər.
İki lider həmçinin süni intellekti müzakirə ediblər. Süni intellektin hərbi və ya nüvə əməliyyatlarında istifadə edildiyi, bunun real risklər yaratdığı barədə ümumi fikrə gəliblər. Hər iki tərəfin süni intellektlə bağlı təhlükəli və ya sabitliyi poza biləcək təcrübələrə "çox diqqət yetirdiyi", lakin hər hansı bir qarşılıqlı bəyanata hazır olmadığı vurğulanıb.
**23:54 (15.11.2023)
Çin Xalq Respublikasının (ÇXR) Sədri Si Cinpin və ABŞ Prezidenti Cozef Baydenin noyabrın 15-də San-Fransiskoda görüşü başlayıb.
Senzor.az-ın məlumatına görə, görüş zamanı onlar əl sıxıblar, sonra danışıqlar üçün binaya daxil olublar.
Amerika kəşfiyyat orqanları iki ölkə liderlərinin görüş yeri ətrafında gücləndirilmiş təhlükəsizlik tədbirləri tətbiq edib. Filoli malikanəsindən 10 km aralıda yol bağlanıb.
Görüşün keçirildiyi malikanə Kristal Sprinqs Su Anbarının yaxınlığında və Santa-Krus dağlarının şərq yamacında yerləşir.
Filoli həm Kaliforniyanın tarixi məkanıdır, həm də ABŞ-ın Tarixi Yerlərin Milli Reyestrində qeyd olunub.
**10:54
ABŞ Prezidenti Cozef Bayden və Çin Xalq Respublikasının sədri Si Cinpin görüşmək üçün San-Fransiskodadırlar.
Senzor.az xarici KİV-ə istinadən bildirir ki, bu, 2017-ci ildən sonra Si Cinpinin ABŞ-a ilk səfəridir. O həmin il eks-prezident Donald Trampla görüşmüşdü.
Cozef Baydenlə Si Cinpinin görüşü Asiya Sakit Okean İqtisadi Əməkdaşlıq Sammiti çərçivəsində baş tutacaq.
