Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Mixail Qaluzinin TASS agentliyinə müsahibəsində sülhməramlılar və Qarabağı öz istəyi ilə tərk edən ermənilər barədə dedikləri diqqət çəkir.
Birincisi, Qaluzin deyib ki, Rusiya Qarabağ ermənilərinin bölgəyə təhlükəsiz qayıtmasına şərait yaratmağa hazırdır.
“Təəssüf ki, Qarabağ ermənilərinin əksəriyyəti bölgəni tərk edib. Bu, onların çətin, lakin könüllü seçimi idi. Bu baxımdan, geri qayıtmaq istəyənlərin hüquqlarını və təhlükəsizliyini lazımı qaydada təmin etməklə, geri qayıtmasına şərait yaradılması vacibdir. Biz bu prosesə hər cür yardım göstərməyə hazırıq, o cümlədən Rusiya sülhməramlı kontingenti vasitəsilə”, – Qaluzin bildirib.
M.Qaluzinin bu sözləri Azərbaycanın suverenliyinə, ərazi bütövlüyünə hörmətsizlik, daxili işinə kobud müdaxilədir. Əvvəla, erməniləri Qarabağdan Azərbaycan çıxarmayıb, öz xoşları ilə gediblər. Öz istəkləri ilə ərazini tərk etsələr də, rəsmi Bakının mövqeyi və şərtləri bəllidir: qayıtmaq istəyən ermənilər ilk növbədə Azərbaycan vətəndaşlığı üçün müraciət etməli, qanunlarımıza hörmət edib, bayrağımız altında yaşamağı qəbul etməlidirlər. Onların hüquq və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi isə Azərbaycanın işidir.
Rəsmi Bakı bu və digər məsələləri özü etmək iqtidarındadır. Rusiya sülhməramlılarının mandatları xaricində nəsə etməsi qanunsuzdur. 
İkincisi, Qaluzin iddia edib ki, “Rusiyanın səyləri, o cümlədən 6 sülhməramlının həyatı bahasına 2023-cü ilin sentyabrında əməliyyatlar zamanı mülki əhalinin əhəmiyyətli itkilərinin qarşısı alınıb”.
Rusiya XİN rəhbəri müavininin bu açıqlaması ikibaşlı xarakter daşıyır. Məsələ ondadır ki, Azərbaycanın Xankəndi və ətrafında keçirdiyi əməliyyatlar lokal xarakterli antiterror tədbirləri idi. Əməliyyatlar yüksək peşəkarlıq və dəqiqliklə keçirilmişdi. Əməliyyata dair video-görüntülərdən aydın olur ki, mülki şəxslər aşkar edildikdə həmin ərazilərə zərbələr vurulmurdu.
O ki qaldı 6 sülhməramlının həyatını itirməsinə, biz bunun bədbəxt hadisə olduğunu bilirdik. Lakin Qaluzinin dediklərindən belə nəticəyə gəlmək olar ki, həmin 6 hərbçi erməni separatçılarını qorumağa çalışarkən həlak olublar. Nəticə etibarilə biz 6 sülhməramlı əsgərin bədbəxt hadisə nəticəsində öldüyünü düşünürük, Qaluzin isə fərqli iddia ortaya atır.
Üçüncüsü, Qaluzinin TASS-a müsahibəsində ən narahatedici məqam “2025-ci ildə sülhməramlıların Qarabağda qalma müddəti regiondakı vəziyyətə bağlı olaraq uzadıla bilər” cümləsidir. Buradan bir daha aydın olur ki, Rusiya öz sülhməramlılarının səlahiyyət müddətini daha 5 il uzatmaq istəyir. Kreml hesab edir ki, gələcəkdə ermənilərin Qarabağa qayıdışı fonunda sülhməramlılar regionda qalmalı, “təhlükəsizliyi” təmin etməlidir. Reallıqda isə buna gərək yoxdur və rəsmi Bakı öz vətəndaşlarının, eləcə də ərazisinin təhlükəsizliyini təmin etmək gücündədir. Bu, son illərdə bir neçə dəfə sübuta yetirilib.
Turan Rzayev,
politoloq
