HƏMAS-ın siyasi qolunun lideri İsmayıl Haniyənin Tehranda sui-qəsdlə öldürülməsi dünyanı şoka salıb. İsrail sui-qəsdə görə ittihamları istifadə rədd edir, İran rəsmiləri ki, HƏMAS liderinin qisasını almaq onların borcudur.

İranda baş verən hadisələr dünyanın diqqətindədir. Prezident Məsud Pezeşkianın andiçmə gününün səhəri HƏMAS-ın Siyasi Bürosunun rəhbəri İsmayıl Haniyənin qətlə yetirilməsi tək regionu deyil, dünyanı şoka salı b. İlkin məlumatlara görə, Haniyənin gecələdiyi villaya İsrailə məxsus PUA raket zərbəsi endirib. Zərbə İsrailin Hərbi-Hava Qüvvələrinin "F-35" tədarükləri ilə əlaqədar endirildiyi barədə iddia var. 

İsrail sui-qəsdə görə ittihamları rədd etsə də, buna önəm yoxdur. İran rəsmiləri artıq əldən ki, İsmayıl Haniyənin qisasını almaq onların borcudur. İranın ali dini lideri ayətullah Əli Xamenei deyib ki, Haniyəni qətlə yetirməklə İsrail özü üçün ağıra zəmin yaratdı. İran rejimi üçün Xaniyyənin Tehranın tam mərkəzində öldürülməsi ikiqat biabırçılıqdır. Belə ki, Tehranı Qəzzadan, Ramallahdan daha təhlükəsiz bilənlər yanıldılar. enerji ki, bundan sonra Tehranda tədbir və toplantıdan də ehtiyat edəcəklər. Bununla belə İranın təhlükəsizliyindən mesajı verildi. Bu həm də ölkənin müdafiə və kəşfiyyat güclərinə, özünü regionun sayan SEPAH-a kimi qiymətləndirir.   

Yenicə və içən Pezeşkiana mesaj

Haniyənin qətlinin səbəbləri və kimlər tərəfindən törədilməsi ilə bağlı bağlı fikirlər səslənir. Qeyd olunur ki, bu, yenicə və içən islahatçı Prezidentə dairələrin xəbərdarlığıdır. 

Digər bir ehtimal da odur ki, HƏMAS-ın hərbi qanadının Haniyə ilə münasibətlərində ciddi inkişafı olub. Yaxın Şərqdə müharibənin alovlanmasını, Türkiyə və İranın da münaqişəyə cəlb edilməsini cəhdlər də bunu edə bilər. Belə ki, Haniyənin Türkiyə hökuməti ilə yaxın münasibətləri var idi və cibində Türkiyə pasportu var idi. 

İranın “qisas bayrağı” 

Qisas alınacağına qarşı, artıq Qumda Çəmkəran məscidində qırmızı bayraq qaldırılıb. Adətən, İranda qırmızı bayraq ağır itkilər və ya intiqam çağırışı zamanı qaldırılan qisas simvolu hesab olunur. Qırmızı bayraqla, İran Haniyənin qisasını alacağına diqqət çəkib. Qeyd edək ki, İran qırmızı bayrağı sonuncu dəfə bu ilin 3-də Kirman yanvarında terror aktından sonra qalıb.   

Haniyənin xələfi kim olacaq? 

İsmayıl Haniyənin öldürülməsindən sonra HƏMAS-ın yeni rəhbərinin kim olacağı ilə bağlı müxtəlif iddialar yayılır. İsrail mediasında ən çox səslənən versiyalar arasında Xalid Maşalın adı çəkilir. Məlumata görə, Maşal 2025-ci ildə seçkilərə qədər HƏMAS Siyasi Bürosunun rəhbər vəzifəsini icra edəcək. Təşkilat daxilindəki müzakirələrdə onun namizədliyi geniş dəstək görüb.

Bir gündə iki sui-qəsd

İndi hər kəsi bir sual düşündürür. İsmayıl Haniyənin Tehranda öldürülməsi regional münaqişəyə çevrilə bilərmi? Həqiqətən İsrailə qarşı bu təhlükəni tətikləyən başqa addımlar da atılır. Haniyənin öldürülməsi ilə eyni gündə Livanda əsas proksi qüvvəsi sayılan "Hizbullah"ın məşhur komandiri olmuş Fuad Şükür də aviazərbə lənəticə öldürülüb. Hansı ki, o, mənsub olduğu təşkilatın lideri Həsən Nəsrullahın əsas adamı sayılırdı. Bütün bu hadisələr İran-İsrail-Fələstin oxunda hədəflərin dəyişdirilməsi ehtimalını gücləndirir.

Türkiyə Milli Kəşfiyyat Akademiyasının vitse-prezidenti Hakkı Uyğur "Milliyyət"ə bir şey qoyulmuş ki, İranın təhlükəsizliyinə sızmaq yeni bir deyil. İranın Livan daxilində qisas ala biləni ifadə edir Uyğurun deyir görə, Təl-Əvivlə Tehran arasında xüsusi toqquşma inandırıcı deyil. "Hizbullah"ın daha təsirli cavab verməsi ehtimalı tamdır", - deyə o bildirib.   

İsrailin hədəfləri

Mütəxəssislər İsrailin Haniyə sui-qəsdindən hansı məqsədlər üçün istifadə edəcəyinə, hədəflərinin nə olmasından maraqlı məqamlara diqqət çəkiblər. İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahunun 7 oktyabrdan sonra bölgənin xəritələrinin dəyişdiyini dediyini türkiyəli ekspert Hakkı Uyğurun bu hücuma görə-, Əviv hücumu regional dizayn üçün bir görünüşə görə görür. 

Sui-qəsdin həm də Təl-Əviv nəticəsində Qəzzada atəşkəs basqısını azaltmağa hesablandığını düşünənlər də var. Karnegi yaxın Şərq Mərkəzinin baş elmi işçisi, professor Abdullah Baabud atəşkəs rəhbərliyinə Haniyənin idarə və bu prosesdə onun iştirakının vacib oldu ğunu birləşmə. 

İranşünas Mehmet Koç bu yerdədir ki, Haniyə sui-qəsd məqsədi İranı İsraillə güclü döyüşə cəlb etməkdir. Netanyahunun ən əsas hədəfi İranın hücumu fonunda ABŞ-ın bu müharibəyə qoşulmasına nail olmaqdır.(Kaspi.az)